Punktem wyjścia dalszych rozważań jest obserwacja, że ludzie- także od pewnego wieku dzieci- porównują się z innymi osobami (por. Festinger 1954): porównania takie dotyczą różnych własności i aspektów zachowania się(np. jestem wyższy – niższy niż;…jestem ładniejsza – brzydsza niż;… lepiej- gorzej radzę sobie z matematyką niż;…moje cele życiowe są takie, a jej/jego zupełnie podobne lub […]

Ponadto ustalono, że eskalacja tej formy agresji/przemocy nie jest powiązana z fizycznymi warunkami działal­ności szkoły (np. ciasnota, duża liczba uczniów w klasie, lepsze lub gorsze wyposażenie, itp.), natomiast koreluje z orientacjami społeczno- wychowaw­czymi grona pedagogicznego i środowiska (np. ogólna aprobata dla agresji, konflikty i niesprawne zarządzanie,itp.). Na rozwój agresji/przemocy polegającej na pojawianiu się w szkole […]

Ponieważ Olweus (por. tekst w tym zbiorze) szczegółowoomawiaproblem „napastliwego” zachowania się dzieci w szkole wobec innych, a także przed­stawia zasady postępowania korekcyjnego wobec tego rodzaju agresji/prze­mocy, tutaj przypominamy tylko podstawowe charakterystyki uczestników takich interakcji- „napastliwe” zachowanie się częściej manifestują chłopcy niż dziewczęta, zwłaszcza ci fizycznie silniejsi od rówieśników;- dzieci tworzące grupę „napastująca” innych zazwyczaj mają […]

Charakterystyczna jest asymetryczność relacji między tymi dwoma grupami(„napastnicy” czy „agresorzy” vs.„ofiary”) w zakresie możliwości uży­cia „ siły”, mianowicie z takich czy innych względów „atakowani”(„napastowa- ni”, „wyniszczani”) nie są w stanie skutec7nie przeciwstawić się złemu trakto­waniu przez „napastników”. Biorąc pod uwagę również to, że znacząca proporcja uczniów jest włączona w tego rodzju interakcje (wg. różnych badań […]

Jednym z przejawów agresji/przemocy wśród dzieci sąrelacje jakie obserwuje się między pewnymi grupami uczniów na terenie szkoły i wokół aktywności związanych ze szkołą: chodzi o wyróżnienie tych, którzy „napastują”innych i tych, którzy są obiektami (ofiarami) różnych form owych „napastliwych” zacho­wań (w języku angielskim mówi się o…„the bulling- victimization interactions”, … bulłing at schools”, …„bulllies and […]

Bardziej precyzyjne różnicowanie pokazało dalej, że zakres i charakter agresji przejawianej przez dzieci był relatywnie bardziej związany ze środowiskiem socjalizacyjnym, niż z płcią badanych dzieci. Dla naszych rozważań na agresję i przemoc u dzieci jako zjawisk społecznych przedstawione badania mają o tyle ważne znaczenie, iż dokumentują potrzebę uwzględniania społecznego kontek­stu i społecznyh przesłanek zachowania się […]

W tych badaniach wskaźników agresjiu dzieci z różnych krajów, przedstawimy natomiast odpowiedź na pytanie oto w jakim stopniu agresja interpersonalna dzieci (czy aprobata agresji przez dzieci) wiąże się z ich płcią, a w jakim ze specyfiką środowiska społeczno- kulturowego. Uzyskane rezultaty empiryczne poddano różnym zabiegom statystycznym, min. zastosowano procedurę tzw. skalowania wielowymiarowego, co pozwoliło na […]

Na podstawie tego rodzaju porównań można oczywiście ułożyć listę badanych prób od osiągających najwyższe wskaźniki agresji do tych z naj­niższymi, ale taki zabieg ma w istocie ograniczoną wartość poznawczą. Po pierwsze- a jest to ważny problem wszelkich badań międzykulturowych- nie jest pewne czy pomimo możliwie wiernego przekładu sens określeń zawar­tych w pytaniach czy skalach jest […]

Okazało się jednak,że te dwa wskaźniki agresji, tj. samoopis i ocena rówieś­ników, są umiarkowanie pozytywnie skorelowane, tj. dzieci postrzegane przez swoich kolegów jako bardziej agresywne także same dla siebie charak­teryzują jako relatywnie bardziej agresywne w interakcjach z kolegami. Ustalono także, że zarówno wocenie własnej jaki w ocenie kolegów, chłopcy, w porównaniu z dziewczętami, manifestują więcej […]

Ponadto, uczestniczące w badaniach dzieci oceniane były przez nauczycieli, a także gromadzono dane dotyczące ich osiągnięć szkol­nych, dane charakteryzujące warunki życiowe i status socjoekonomiczny rodziny, itp. Tego rodzaju materiał empiryczny poddano analizom statystycz­nym umożliwiającym określenie związków między badanymi zmiennymi i formułowanie konkluzji o występujących zależnościach.Przedstawimy opisowo te ustalenia, które mają znaczenie dla rozumienia zależności między […]

Dobór dzieci dó badań odbywał się poprzez wylosowanie szkół, a następnie klas; chodziło o dzieci realizujące normalny obowiązek szkolny, a także wystarczająco dobrze znające sie wzajemnie. Ta kompozycja porównywanych prób pozwala na analizę związku, z jednej strony, między płcią (chłopcy vs. dziewczęta) a natężeniem agresji, z drugiej związku między środowiskiem społeczno- kulturowym, w którym rozwijają […]

Większe prawdopodobieństwo różnych form agresji pośredniej, zwłaszcza w sytuacji konfliktów, jest zresztą rejestrowane rów­nież u dorosłych kobiet w różnych kulturach, a także u samic małp człeko­kształtnych (por. Bjorqkvist i in. 1992)Nasze zainteresowanie koncentruje się jednak nie tyle na prostym porów­nywaniu agresja/przemocuchłopcówvs.udziewcząt,copokazaniuinterakcji dwóch czynników, mianowicie płci i środowiska społecznego, jako przesła­nek natężenia agresji wśród dzieci. Studia […]