Mechanizmy te prowadzić mogą również do całego szeregu zachowań, na dłuższą metę nieprzystosowa- wczych, czy wręcz patologicznych, niekoniecznie jednak aspołecznych. Mechanizm negatywnej tożsamości. Naturalne rozwojowe dążenie do zbudowania i podtrzymania poczucia tożsamości opartego o pozytywne, społecznie akceptowane identyfikacje, może w wypadku bezskuteczności wysiłków prowadzić do zjawiska kształtowania się tzw. tożsamości ne­gatywnej – powstawania tożsamości w oparciu o identyfikację z wzorami negatywnymi, nieakceptowanymi nie tylko społecznie, ale również i przez samą jednostkę. Mechanizm ten został opisany przez Eriksona (za: So­kolik 1983). Niesatysfakcjonujące przeżywanie własnej osoby prowadzi do myślenia lepiej być kimś złym, niż nikim. Istotnym elementem tego mechanizmu jest zwracanie na siebie i na swoje zachowanie uwagi otocze­nia, nawet kosztem poniesienia kary i odrzucenia emocjonalnego.